Özet

Kullanıcı arayüzleri ile protokolleri birleştirerek bilgisayar ağlarını resmileştirip güvenli hale getiren yapıya akıllı kontrat adı verilir.

ERC-20 Protokolü; Ethereum ağı içerisinde token’ları yayınlamak için belli kural ve standartları niteleyen protokoldür.

---

 

Akıllı Kontrat Nedir?

 

Akıllı kontrat ( Smart Contracts ) ifadesi ilk olarak 1993 senesinde ABD’li bilgisayar bilimcisi Nick Szabo tarafından dile getirildi. Asıl hedefi, hukuksal ve bununla iç içe olan iş anlaşmalarının tümünü e-ticaret protokolüne göre yürütmekti. Szabo’nun şikayetçi olduğu en temel konu; “en ufak” iş anlaşmalarının dahi mental işlem maliyetleri yaratıyor olmasıydı.

Günümüzde ise akıllı kontratlar artık hayata geçmiş, uygulamaları geniş bir alana yayılmıştır.

 

Akıllı kontratların tanımı ise basit ifade ile şu şekildedir; merkezi olmayan bir blokzincir ağı üzerinde, alıcı ve satıcı arasındaki anlaşmanın kod satırlarına yazılıp blokzincire kaydedilmesi ve geri döndürülemez, değiştirilemez bir biçimde herkese açık olarak listelenmesi olayıdır.

 

Akıllı Kontratların Faydaları Nelerdir?

 

Akıllı kontratlar, gelecekte çok daha fazla karşılaşacağımız “kodlara güven” odaklı kontrat tipidir. Gelecekte çok daha fazla karşılaşacak olmamızın başlıca sebepleri şu şekildedir :

 

• İnsani hatalardan arınmış, her şeyin apaçık bir biçimde belirtildiği ve kişilerin karşılıklı kabul edip onaylaması üzerine gerçekleştirilecek sözleşmeleri var etmesi.
• Her şeyin şeffaf bir biçimde tüm dünyanın gözü önünde listeleniyor olması sayesinde şahsi çıkarlar üzerine sözleşmenin dışında kalan eylemleri zoraki olarak hayata geçirme durumunun söz konusu olmayışı.
• Sözleşmelerin yapılabilmesi için gerekli tüm aracı kurumların ortadan kaldırılması(kamu/özel/noter vb.), dolayısıyla sistem içerisindeki mali yüklerin tamamından kurtularak oturduğumuz yerden hiç kalkmadan saniyeler içinde dilenen herhangi bir anlaşmanın yapılabilmesine olanak sağlaması.
• Herhangi bir ek onay ve imza süzgecinden geçmeden, her şey şeffaf bir biçimde her an her yerden görüntülenebildiği için sorunsuz ve çok süratli ticareti mümkün kılması.
• En uğraş gerektirici konudan en basit konuya dek akla gelebilecek her konu için “şahıslar arasında” hiçbir aracı kuruma/kuruluşa gerek duymadan sözleşme yapabilmeyi mümkün kılması.
• Yeni ticaret sistemlerini ortaya çıkaracak olması. (Örneğin sahip olduğunuz herhangi bir varlığı(ev, araba vs.) internet ortamında saniyeler içinde alıp satabilmek)

 

ve daha akla gelmeyen onlarca belki yüzlerce yeniliği hayatımızın tam merkezine yerleştirecektir.

 

Akıllı Kontratların Zararları Nelerdir?

 

Akla gelebilecek hemen her konu için yarar söz konusu olduğu kadar, zararlı bir noktası da düşünülebilir. Akıllı kontratlar konusu da bunlardan birisidir. Akıllı kontratların hayatımızın merkezine girmesi yani tamamıyla yaygınlaşmış olması durumunda karşılaşılabilecek sorunlar şu şekilde olabilir :

 

• Noter ve pek çok aracı kuruma(özel/kamu) ihtiyaç kalmayacağı için buralarda çalışan personeller adına yaşanacak işsizlik sorunları.
• Yapılan işlemler en nihayetinde insan ve bilgisayar odaklı olduğundan her ikisinden biri ele geçirildiği zaman, sahip olunan varlıkların kaybedilme ihtimali. ( Örneğin saldırıya maruz kalıp alıkonulma neticesinde varlıkları mecburi olarak kolayca başka birine devretme durumu ya da işlem yapılan cihazlara sızılması durumunda varlıkların habersiz biçimde transferi kısaca işlemlerinizi denetleyecek aracı bi kurumun olmayışı sizi tüm süreçlerle başbaşa bırakacak. Elbette gelecekte bunlar için de bazı formüller geliştirilebilir.)
• Fraud(dolandırıcılık) sistemler tarafından yanıltılabilme ihtimali. ( Örneğin, kullanılan bir eklentinin yarattığı açık yüzünden ticaret esnasında kopyalanan cüzdan bilgilerinin eklentideki açık sayesinde başkasının cüzdanı ile değiştirilmesi )

 

Tüm bu tahminler şu an akla gelen bazı sorunlardır. Zamanla tüm bu sorunlar için alternatif çözümler üretilebilir, tabi hırsızlar da bu çözümleri aşmak için yeni metotlar geliştirebilir.

 

Akıllı Kontratların Çalışma Prensibi Nedir

 

Akıllı kontratların çalışma prensibi temelde üç basamaktan oluşur.

 

1. Kontratın kurallarının yer aldığı kod yapısı
2. Kontratın gerçekleştiği kod yapısının işlendiği blokzincir ağı
3. Kontrat kurallarının kurallara uygun biçimde işlenmesi

 

1. Kontrat Kurallarının Yer Aldığı Kod Yapısı

 

Akıllı kontrat sözleşmesi nasıl yapılır? sorusunu da içinde kapsayan ilk maddemizde, kontrat kurallarını oluşturduğumuz kod yapısını nasıl gerçekleştirdiğimizi öğreneceğiz.

 

Akıllı bir sözleşme oluşturabilmek için önce kuralları belirlememiz gerekir. Ardından bu kuralları kod ortamına aktarmalı ve bir blokzincir ağına entegre etmeliyiz. 

 

Akıllı kontrat nasıl oluşturulur? sorusunun yanıtını detaylı bir biçimde öğrenmek için bu makale size oldukça fayda sağlayacaktır.

 

→ 15 Dakikada Akıllı Sözleşme Oluşturma

 

2. Kontratın Gerçekleştiği Kod Yapısının İşlendiği Blokzincir Ağı

 

Kontratımızı kod dosyasında oluşturduktan sonra bu dosyayı bir blokzincir ağına dahil etmemiz gerekmekte. Bu ağ örneğin Ethereum ağı olabilir.

Ethereum ağı üzerinde akıllı kontrat nasıl oluşturulur sorusunun yanıtı için yukarıda paylaştığım makalede 12. madde ve sonrası açıklayıcı olacaktır.

 

3. Kontrat Kurallarının Kurallara Uygun Biçimde İşlemesi

 

Bu evre, blokzincir ağına yükleme sonrasında gerçekleşecek her ticarette sistemin kod bloklarını baştan sona taraması ve onaylaması üzerine kuruludur. Kurallar en başta oluşturulur, tüm kurallar herkese açık bir biçimde akıllı kontratta görüntülenir ve bu kurallara uygun biçimde ticaretler gerçekleştirilir. Süreci yönetim, yazılan kodlar ve bağlanan blokzincir ağ yapısı üzerinde beraber hareket eder. 

 

ERC-20 Protokolü Nedir? Ne İşe Yarar?

 

Ethereum ağındaki tüm protokoller, belirlenen standartlara uymak zorundadır. ERC-20 protokolü de bunlardan birisidir.

Ethereum ERC-20 token’ı olarak üretilmiş bir token, ERC-20 protokolüne uygun olarak çalışır.

ERC-20’nin üretilme sebebi ise, Ethereum ağı üzerinde çalışacak olan token’lara ihtiyaç duyulmasıdır. Ethereum ağı üzerinde çalışan token’ların tümü ERC-20 protokolünü kullanır.

 

ERC-20’nin açılımı; Ethereum Request for Comments‘dir. Ethereum Yorum İsteği anlamına gelir.

 

Bitcoin, Cardano, Polkadot gibi kripto paraların kendilerine ait blokzincir ağları bulunurken ERC-20 standardında çalışan token’ların kendi blokzincirleri bulunmaz, daima Ethereum blokzinciri üzerinde çalışır.

 

Bu yenilik sayesinde kripto para geliştiricileri sıfırdan kendi blokzincir ağlarını oluşturmak yerine, hali hazırda altyapısı tamamlanmış ve pek çok yapıda aktif kullanılan Ethereum blokzincir ağı üzerinde kendi girişimlerini başlatabilmektedirler.