Önemli Not. Bu paylaşımda hiç bir şey için bir garanti sunulmamaktadır. Unutulmamalıdır ki kripto para dediğimiz kavram; ülkemiz dahil pek çok devlet nezdinde yasalaşmamış, regüle edilmemiş, kanunlarla yeri belirlenmemiş bir sistemdir.
Bu sebeple borsaların tamamı da; her ne kadar devletlere vergilerini ödüyor, resmi bir işletme olarak ticari faaliyet yürütüyor olsalar dahi devlet denetlemeleri ve yönetimlerine(Örn: BDDK Denetlemeleri) tabi değillerdir.
Yalnızca, alım satım işlemlerinden elde ettikleri komisyon kazançlarını klasik bir ticaret firması gibi vergilendirmektedirler o kadar.
Hal buyken, burada yazılanları asla bir garanti, kesinlik olarak ele almayıp; yalnızca mevcut düzen içerisinde yer alan borsalardan bize göre ” en azından diğerlerine kıyasla daha güvenilir bulunanları ” ayırt etmek için verilmiş tavsiyeler olarak değerlendiriniz.
Kripto para piyasalarında en çok merak edilen sorulardan birisi, kullanıcıların parasını yatırmak istediği borsaların güvenilir olup olmadığını nasıl anlayacakları hususudur.
Bu makalede, kendi deneyimlerimden yola çıkarak, karar vermeden önce dikkat edilmesi gereken bazı konuları açıklamaya çalıştım.
Keyifli okumalar.
İçerik Listesi
Bir Kripto Para Borsasının Güvenilir Olduğunu Nasıl Anlarım?
Sektöre 2014 yılının Şubat ayından bu yana dahil olan birisi olarak; güvenilirlik sorusunun yanıtı için baktığım bazı parametreler mevcut.
Bunlar sırasıyla :
- Kaç yıldır hizmet vermekte?
- Kurucusu kim, geçmişi nedir?
- Üye sayısı kaç?
- İşlem hacmi nedir?
- Popüler mi?
- Barındığı ülkede, rakipleri arasındaki konumu nedir?
- Hakkında çıkan olumsuz bir haber/şikayet mevcut mu?
- İnsanlar bu borsa için ne söylüyor?
- Günlük ve aylık kullanıcı trafiği kaç?
- Yabancı bir borsa ise Coinmarketcap’te yer alan borsalar içerisinde kaçıncı sırada.
- Hesap güvenliğimi sağlayabilir mi?
- Para çekme ve kripto para alıp-satma işlemleri sorunsuz mu?
- Varlıkları nasıl koruyor?
- Kurumsal bir yapı mı yoksa birkaç kişinin yönettiği bir borsa mı?
Tüm bu sorular, bir kripto para borsasının güvenilir olup olmadığı hakkında bizlere üç aşağı beş yukarı bilgi sağlamaktadır. Ayrıca, mevcut borsalar içerisinde her daim en çok tercih edilenler içerisinde bulunmak güvenliğinizi artırmanızı sağlayacaktır.
Çünkü en çok tercih edilen borsa, kendisine en çok yatırımı yapan ve bunu sürdüren anlamı taşır(bazen istisnalar olsa da, mantık böyle işler).
Müşteri sayısı arttıkça güvenlik riskleri artar, bunları ortadan kaldırmak için daha fazla çalışana ihtiyaç duyulur, daha yeni teknoloji arayışlarına girilir, en günceli, gündemi takip ederek çok daha iyi hizmet sunmak için hummalı çalışmalar başlatılır.
” Reklamlara, tanıtımlara, pr çalışmalarına değil; istatistiklere güvenin. “
Maddeleri Detaylandırma
Peki, adım adım detaylandıralım bu maddeleri. Nedir bunlar ve nasıl kontrol edilirler?
Kaç yıldır hizmet vermekte?
Bir borsanın kaç yıldır hizmet verdiğini anlayabilmek için öncelikle(isim değişikliği yapılmadıysa), borsa domainini(domain: borsanın internetteki adı. örn, btcturk.com) sorgulamakla işe başlayabiliriz.
Bunu yapabilmek için ise https://www.whois.com/whois/ adresine giderek, ilgili domaini aratabiliriz. Örneğin, BtcTurk.com domaini için karşılaştığımız sonuç bu şekilde :
Görüldüğü gibi ” Registered On ” yazan alanda tarih : 2012-09-26 şeklinde. Yani, 26 Eylül 2012 tarihinde domain kaydı yapılmış. Bu da, 10 yıla yaklaşan bir süredir domainin aktif olduğunu göstermekte.
Elbette bu veri tek başına borsanın aktiflik süresini belirlemez. Sadece domain kayıt tarihini önümüze getirir. Yine de bu bilgi önemlidir.
Borsanın kaç yılından itibaren hizmete başladığını kesin olarak öğrenmek için kendi paylaşımlarından, borsa hakkında çıkan haberlerden yararlanılabilir ( Örn: BtcTurk kaç yılında kuruldu? şeklinde bir Google aratması bizleri sonuca götürecektir).
Sahibi kim?
Bir borsanın sahibini öğrenebilmek için ilgili kelimelerle Google aratması yapılabilir(örn: BtcTurk sahibi kim, Binance sahibi kim), bu sayede daha öncesinde site sahipliğine dair çıkan haberlere, paylaşımlara erişip doğru olduğuna kanaat getirdiğiniz sonuca göre karar alabilirsiniz.
Haricen borsanın kendi sitesinden Hakkımızda alanı incelenerek bilgi sahibi olunabilir. Örneğin : BtcTurk’ün Hakkımızda alanının en altında şirket bilgisi yer almaktadır.
Eliptik Yazılım ve Ticaret A.Ş şirketi aratıldığında ise Yönetim Kurulu Başkanı’nın Özgür Güneri, Yönetim Kurulu Üyelerinden birinin de Kerem Tibuk olduğu görülebilir.
” Peki bu kişinin geçmişi nedir? “ sorusunun yanıtı ise elimizdeki en değerli verilerden birisi olacaktır. Çünkü güvenip paramızı yatırdığımız bu borsayı kuran, yöneten insanların bir geçmişlerinin, bilinirliğinin olması bizler için fazladan güven kaynağı demektir.
Örnek vermek gerekirse, daha önce adını hiç duymadığınız, nerede çalıştığı neler yaptığı belirsiz birinin kurup yönettiği bir sisteme olan güven çok daha düşük olacakken;
BtcTurk örneğinden yine yola çıkarak, eski ve bilindik bir siyasetçinin iş adamı oğlu tarafından kurulup, yine çok köklü bir banka kurumunun en üst pozisyonundan ayrılıp burayı devralmış birisine duyulan güven; geçmişinde neler yaptığı muallak birisine duyulan güvenden fazlası olacaktır.
Üye Sayısı Kaç?
Günümüzde her türlü sorunun yanıtını bulabilmek için Google’dan faydalanabiliriz zira kaynakların geneli orada yer almaktadır. Yine ilgili aramaları yaparak bu sonuca da ulaşmamız mümkün.
Örneğin: BtcTurk kaç kullanıcıya sahip? ya da BtcTurk kullanıcı sayısı şeklinde yapılan aramalar, net rakamlar olmasa dahi biraz olsun fikir sahibi olmamızı sağlayabilecek bilgileri önümüze getirebilir.
Aşağıdaki örnekte olduğu gibi.
Bu veriler genellikle şirket tarafından paylaşılır veya site sahipleri kendi tahminlerini yürütür.
İşlem Hacmi Nedir?
Bu soruyu yanıtlayabilmek için önce ” Kripto para borsalarında işlem hacmi nedir? ” sorusunun yanıtını anlamalıyız.
Bu sorunun yanıtı; borsa içerisindeki mevcut değerlerin farklı kişiler arasındaki el değiştirme hacmidir.
Örneğin, son 24 saat içerisinde BtcTurk borsasında 1 milyar dolarlık işlem hacmi görülüyorsa, borsa içerisinde takas edilen(alınıp-satılan) varlıkların toplam değeri son 24 saat için 1 milyar dolar ediyor anlamına gelir.
Daha açıklayıcı bi örnek vermek gerekirse : Ahmet’in bir borsada son 24 saat içerisinde yaptığı işlemler ve bu işlemlerin toplam hacmi tabloda gösterilmiştir.
| Gerçekleşen İşlem | Toplam Hacim | |
| Ahmet, 10 milyon liralık Dogecoin satın aldı | 10 milyon liralık alım. | 10 milyon lira. |
| Ahmet, 10 milyon liralık Dogecoin’ini fiyat düştüğü için satma kararı aldı ve 8 milyon liraya elden çıkardı. | 8 milyon liralık satış. | 18 milyon lira. |
| Ahmet, 8 milyonluk Litecoin satın aldı. | 8 milyon liralık alım. | 26 milyon lira. |
| Ahmet, Litecoin’i 12 milyona sattı. | 12 milyon liralık satış. | 38 milyon lira. |
Başlangıçta, Ahmet’in elinde 10 milyon tl si vardı ve bununla bir satın alma işlemi yaptı.
Ardından bu para ile farklı işlemler gerçekleştirdi, en son durumda elinde 12 milyon tl si kaldı.
Ahmet’in bu tüm bu süreçteki toplam işlem hacmi : 10 + 8 + 8 + 12 = 38 milyon lira etmektedir.
” Borsa içerisinde binlerce kullanıcının yaptığı alım satım işlemlerinin tamamının toplamı, o borsanın işlem hacmini oluşturur. 24 saatlik metrik, son 24 saat içerisinde gerçekleşen alım satım işlemlerinin toplam hacmini; daha fazlası ise, o zaman dilimini kapsar. “
İşlem hacminin ne olduğunu öğrendiğimize göre, güvenilirliğini incelemek istediğimiz bir borsanın işlem hacmine nasıl bakarız onu inceleyelim.
Öncelikle, Coinmarketcap.com adresine giderek karşımıza gelen ekranda ” Exchanges ” alanına girelim.
Karşımıza çıkan sayfada borsa isimleri listelenecektir.
Volume(24h) yazan bölüm, borsa içerisinde son 24 saatte gerçekleşen alım-satım işlemlerinin toplam değerini göstermektedir.
Kripto para borsası işlem hacmini öğrenmek için burayı incelemeliyiz.
Aradığımız borsayı bu listede kolaylıkla bulabilmek için Ctrl+F kombinasyonundan ( mobildeysek ” Bul ” seçeneği ile ) borsa adını yazarak borsa bilgilerine ulaşabiliriz.
BtcTurk için bu işlemi yaptığımızda karşımıza çıkan sonuç şöyle :
Görüldüğü gibi, Coinmarketcap sitesinin borsalara verdiği puanlar sıralamasında 44. sıradayken, işlem hacmi bakımından son 24 saat verisine göre Türk borsaları arasında lider durumda.
İşlem hacmi kontrolünüzü bu şekilde sağlayabilirsiniz. Yapacağınız kontrollerde diğer borsalar arasındaki işlem hacim farklılıklarını da değerlendiriniz, kararlarınızı en çok işlemin döndüğü borsalardan yana almanızı öneririz.
Popüler mi?
Bir borsanın önemli ve güvenli görülebilmesi için insanlar arasında “olumlu bir biçimde” konuşuluyor olması önceliklerden birisidir.
Bir anda aniden ortaya çıkıp kendinden bahsettiren olmak yerine, ağır ağır adı duyulan ve zamanla popülarite ve kullanıcı kitlesi büyüyen borsaların güvenilirlikleri nispeten daha fazladır. Zira sosyal medya, suni PR çalışmalarının en kolay ve sık yapıldığı ortamlardandır. Haliyle çok dikkatli olmalısınız.
Popülariteyi kontrol edebileceğiniz birkaç enstrüman mevcuttur. Örneğin, Google Ads Keyword Planner üzerinden borsa adının son 1 ayda, son 3 ayda, son 1 yılda vs. ne kadar aratıldığını kontrol edebilirsiniz.
Son 12 ay için BtcTurk aylık ortalama aranma hacmi :
Son 12 ay için Paribu aylık ortalama aranma hacmi :
Son 12 ay için Bitci.com ve Bitci coin(insanlar Bitci coin arattığında dolaylı yoldan Bitci.com’a ulaşacaklar bu sebeple eklendi) aranma hacmi :
Bunun yanı sıra Google Trends özelliğini kullanarak insanların ilgisi hakkında fikir oluşturabilirsiniz.
BtcTurk Google Trends son 12 aylık sonuç :
Paribu Google Trends son 12 aylık sonuç :
Bitci Google Trends son 12 aylık sonuç :
Google Trends verilerine göre genel analiz :
BtcTurk için son 12 ayda girintili çıkıntılı grafiğin gösterdiği veri; her daim siteye girip çıkan, aratan insanların var olduğu ve yapının konuşulduğudur.
Paribu daha seyrek ve tekdüze hareket ederken keskin bi ivme yakalayarak özellikle 2020 sonundan itibaren büyük bir yükseliş yakalamış.
Bitci ise 2021 e dek adı pek duyulmamış, konuşulmayan, bilinmeyen borsa iken Mart ayında başlayan yukarı yönlü ivme ile beraber Nisan ayının ortalarında ülkenin genelinde konuşulur duruma gelmiş.
Barındığı Ülkede Rakipler Arasındaki Konumu Nedir?
“ Rekabet; her kurumun, her konunun içinde bulunması gereken bir durumdur. “
Rekabet ile oluşan öne geçme arzusu insanları bir adım öteye taşıyan en temel unsurdur.
Bu yüzden, hem dünya hem kendi ülkeleri bazında bu borsaların rekabet analizini yapmak önemlidir.
Kendi ülkesinde rakip firmaların önünde yahut başa baş giden firmalar her daim önceliğiniz olmalıdır. Çünkü bu yapıların lider konumda olmalarının sebepleri büyük oranda, kullanıcılarına sundukları hizmet kalitesi ve verdikleri güvenden kaynaklanır.
” Unutmayın, kimse zarar gördüğü ortamda bulunmak istemez. Hele ki teknoloji çağında. “
Hakkında Çıkan Olumsuz Haber / Şikayet Mevcut mu?
” Müşterisine ve daha da önemlisi yaptığı işe değer veren, sorumluluk bilinci yüksek her kurumun en temel önceliği müşteri memnuniyetidir.
Bunu asla unutmayın, ticaretin yani müşteri ile satıcının en önemli bağı budur. “
Müşterisine önem veren her kurum, kendisiyle ilgili şikayetlerin takibini yapar, hakkında yazılanlara yanıt verir, çözüm odaklı süreçler yönetir. Bu sebeple, paranızı yatırmak istediğiniz borsaya karar vermeden önce, haklarında çıkan olumlu-olumsuz haberleri incelemenizde fayda var.
Örneğin BtcTurk için Google’a BtcTurk Şikayet araması yaparak çıkan sonuçları ve yorumları inceleyebilirsiniz. Yine insanların bolca kendi yorumlarını, düşüncelerini paylaştığı “bağımsız” mecralarda bu şirketler hakkında yazılanları inceleyebilirsiniz.
Sözlükler, forumlar bu iş için biçilmiş kaftanlardır denilebilir. Buralarda firmaları aratıp ( veya Google’a şu şekilde aratmalar yapıp : BtcTurk ekşi, BtcTurk donanımhaber vb. ) insanların platforma dair deneyimlerini okuyabilirsiniz.
Bundan sonrası için karar size sunulan güvene kalmış. Ek olarak, mecrayı daha önce deneyimlemiş kişilere ulaşıp bir sorun yaşayıp yaşamadıklarını da sorabilirsiniz elbette.
Günlük – Aylık Trafiği Kaç?
Bir sitenin güvenilir olup olmadığını belirleyen unsurlardan en önemlisi kullanıcı kitlesidir. Ne kadar fazla insana hizmet sunuyorsa o kadar güven sağlamış anlamına gelir.
Bu sebeple, paramızı yatıracağımız borsayı belirlerken günlük ve aylık trafiğini incelemek, detay konulardan birisidir.
Bunu yapabilmenin farklı yolları mevcut. Örneğin, yukarıda verdiğim Exchange bulma örneğinde, görselde gördüğünüz verilerin yanı sıra sitenin ziyaretçi sayısına da ulaşabilirsiniz. Görüntüsü bu şekilde :
En sağda görülen ” Weekly Visits “ seçeneği, borsanın haftalık ziyaretçi sayısını göstermektedir.
BtcTurk için sonuç şöyle :
BtcTurk’ün haftalık ziyaretçi sayısı Coinmarketcap verilerine göre 822,194 imiş. Farklı bir siteden kontrol sağlanmak istenirse, örneğin Website.Informer.com kullanılabilir.
Website.informer verisine göre günlük ziyaretçisi 80 bine yakınmış. Bu verileri, rakip sitelerle kıyaslayarak anlamlandırabilirsiniz.
Yabancı Borsa ise Coinmarketcap’te Kaçıncı Sırada?
Ek güvenlik bilgisi olarak sunduğum bu detayda, yabancı bi borsa tercihi yapılacaksa Coinmarketcap Exchange sıralaması dikkate alınmalıdır. Ne kadar bilindik, aktif kullanıcısı olan site; o kadar güven.
Hesap Güvenliğimi Sağlayabilir mi?
BtcTurk hesap güvenliğimi sağlayabilir mi sorusunun yanıtı, güvenlik argümanlarına ne kadar uyduklarını incelemekten geçer. Bunu incelemek için de bazı parametrelere bakmak gerekir. Örnek;
- Giriş yapmak istediğimde SMS doğrulaması istiyor mu?
- Para çekmek istediğimde SMS ve/veya mail adres doğrulaması istiyor mu?
- 2FA yani Google Authenticator(giriş yapabilmek için harici bir kod görüntüleme uygulaması) özelliği mevcut mu?
- Farklı cihazdan/tarayıcıdan bağlandığım takdirde extra güvenlik önlemleri mevcut mu? Örneğin ilk giriş anında SMS ya da 2FA doğrulaması sonrası farklı cihaz tespitini algılayıp ayrıca mail doğrulamasına da yönlendiriyor mu?
- Herhangi bir hack saldırısına maruz kalmış mı, haberlere konu olmuş mu?
- Kullanıcı güvenliğine dair herhangi bir olumsuz yorum almış mı, başından geçen bir sorun olduğunu anlatanlara rastladınız mı ( örneğin ilgili borsanın Ekşi Sözlük başlığında vs.) ?
Para Çekme ve Kripto Para Alıp-Satma İşlemleri Sorunsuz mu?
Bu konu üzerinde durulması gereken en temel konulardan.
Çünkü bir borsada ne kadar paranız olursa olsun, o parayı dilediğiniz zaman hesabınıza/cüzdanınıza aktaramıyor ya da farklı bir coin alıp-satamıyorsanız büyük bir sorun var demektir.
” Borsaların sorunsuz işleyiş için dikkat etmeleri gereken en temel unsur, sınırsız müşteri memnuniyeti ve taleplere karşılık sunmaktır.
Bir kullanıcı para yatırmak istiyorsa yatırabilmeli, çekmek istediği an çekebilmeli(farklı bir cüzdana ya da banka hesabına), dilediği herhangi bir kripto parayı almak istediği an alabilmeli ve satmak istediğinde satabilmelidir. “
Borsa şayet bu hizmeti düzgün ve dürüst bir biçimde sağlayamıyor, özellikle en kritik anlarda sistemlerini kapatıyor, kilitliyor, bir coinin alınıp satılmasına müsade etmiyorsa(ani pump-dump dönemleri mesela) o borsa sizin için risk teşkil edebilir.
Bu sebepten ötürü araştırmalarınızı yaparken okuduğunuz kullanıcı yorumlarında dikkat etmeniz gereken en temel unsurlardan birisi bu konu olmalı.
Ülkemiz borsaları global pazardaki borsalardan daha düşük seviyede hacim ve etkinliğe sahip oldukları için bu tarz kritik anlarda kilitlenmeler, çökmeler, alım satım durdurulmaları vs. görülebilir.
Geçtiğimiz yıllar boyu pek çok kez şahit olduk bu duruma fakat globalle rekabet etmesi nispeten daha güç, daha küçük ölçekteki sitelerimiz için maalesef bu tarz aksaklıkları görmezden gelerek yetiniyoruz şu an için.
Mevcut düzende şayet bu sistemlerin tamamı işleyişlerini kusursuz orana taşımadığı takdirde, kullanıcılarını yurtdışı borsalarına kaptırmayı sürdürecekler.
Yeni kullanıcıların devamlı katılımıyla varlıkları sorunsuz devam ediyor gibi görünse de eğer bu tarz aksilikler daimi olursa, gelen her kullanıcı zamanla dışarıyı tercih edecektir.
Bu sebeple, tüm borsalar için naçizane uyarımız, sistemlerinin kusursuz işleyişi için muhakkak büyük yatırımlar yapmalarıdır. Gelecek gördükleri bir sistemin kusursuz ya da kusursuza yakın olması en temel prensipleri olmalıdır.
Müşteri Memnuniyet Düzeyleri Ne Durumda?
Her zaman söylediğimiz gibi, alıcı ve satıcının olduğu ortamda en önemli konu alıcının memnuniyetidir.
” Satıcının alıcı ile ilgilenmesi, onu önemsemesi, sorularına yanıt vermesi, onu yok saymaması ve onun hizmetinde olduğunu göstermesi bir alıcı yani müşteri için en önemli kriterdir. “
Öyle olmalıdır da.
Bu sebepten ötürü, bir borsa ile ilgili yatırım kararı almadan evvel, borsanın kullanıcıları ile arasındaki diyaloğu kontrol etmeniz sizler için faydalı olacaktır.
Peki bunu nasıl yaparsınız? Madde madde açıklamaya çalışalım.
- Borsayı şikayet eden, rahatsızlığını dile getirenler var mı? İnternet aramalarıyla erişebilirsiniz ( X borsası şikayet ‘ tarzı bir Google araması örneğin )
- İnsanların, borsa hakkında konuştuğu mecralarda borsa varlık gösteriyor, bu insanlarla ilgileniyor mu? ( Ekşi Sözlük, Şikayetvar, forumlar vb. )
- Resmi ya da gayri resmi telegram, facebook vb. gruplarda bu borsa için birleşmiş insanların soruları yanıtlanıyor, çözüm sağlanıyor mu?
- Borsaya ulaşmak istediğinizde ( iletişim formu, numara veya mail yolu ile ) dönüş alabiliyor musunuz?
- Sosyal medyada varlık gösteriyorlar mı, kendilerini takip eden, sorular soran insanlara dönüş yapıyorlar mı?
Yukarıda yer alan soruların cevaplarını araştırdığınızda, kripto para borsaları ile kullanıcıları arasındaki diyaloğun kalitesi ile ilgili üç aşağı beş yukarı fikir sahibi olmanız mümkün olacaktır.
Varlıkları Nasıl Koruyor?
Borsalarla iş yürütürken asla akıldan çıkarılmaması gereken iki temel husus var.
- Banka hesabımıza/Özel anahtarı bizde olan şahsi cüzdanımıza çekmediğimiz para hiçbir zaman bize ait değildir.
- Panelde görülen bakiyelerimizin tamamı “sanaldır.” Rakamlardan ibaret sanal bir görüntüdür o kadar.
Bu iki keskin gerçekliğin bilinciyle hareket edildiği takdirde, varlıklarımızın ortadan kaybolma ihtimalinin yüksekliğini daha iyi idrak edebiliriz.
Çünkü, borsalar şu sistemle çalışır :
Hepsinin kendilerine ait bir ya da birkaç cüzdanı bulunur.
Tüm kriptolar; senin, Ahmet’in, Mehmet’in, Jack’in, Gulianna’nın vs. tamamı o kripto cüzdanda yer alır.
Sen bir coin satın aldığında, hesabındaki sanal rakamlar bir başkasının hesabındaki sanal rakamlara transfer edilir, aldığın coin de senin sanal hesabına eklenir.
Bu görüntülerin tamamı baştan sona ” sanaldır ” yani tüm bu paralar, coinler aslında gerçekten senin kasana girmemiştir.
Sadece senin için oluşturulan sanal bir sistem üzerinde, bakiyene eklenmiştir.
“ Bu işleri ve risklerini kavramak istiyorsak, öncelikle bu gerçekliği çok iyi bilmeliyiz. “
Bu da şu demek oluyor.
Senin hesabında istersen trilyonlarca dolara denk bir sanal bakiye olsun.
Şayet firma ortadan kaybolursa, tüm paraların; coinlerin toplandığı cüzdanla beraber her şey yok olur gider.
Sen ise elindeki sanal rakamlara bakarak amiyane tabirle, avucunu yalarsın.
” Belki birkaç damla göz yaşı eşliğinde… “
Haliyle; regüle edilmemiş, devlet kontrolünde denetlemelere tabi tutulmayan, kanunu, nizamı, hakkı hukuku keskin hatlarla belirlenmemiş bir yapı için isterse dünyanın en bilindik, popüler borsası dahi olsa(Coinbase istisnası dışında zira onlar artık bambaşka bi boyutta, şirket hisseleri halka arza çıkarıldı vs.) her daim aklınızın bir köşesinde bir sorun çıkabilme ihtimali yer edinmeli.
Bu önbilgilerin ardından gelelim asıl konuya.
Borsa varlıkları nasıl koruyor?
Kripto Para Borsaları, bu konuda kendi açıklamalarını resmi sitelerinde müşterileriyle paylaşabilir. Eğer güvendiğiniz fakat her şeye rağmen bu bilgilere ulaşamadığınız borsa mevcutsa destek ekibine ulaşarak bu sorunun yanıtını almaya çalışabilirsiniz.
Örneğin BtcTurk Borsası mevcut varlıklarını şu şekilde koruduklarını açıklamaktadır :
Kurumsal bir yapı mı yoksa birkaç kişinin yönettiği bir borsa mı?
Bu sorunun cevabı, şirket kurucusu kim ve geçmişi ne sorusunun cevabıyla paralel ilerleyen bir konu.
Çünkü geçmişi belirgin, köklü, iz bırakmış olanların sonraki adımları; genellikle kendisini ön planda tutan birkaç kişiden(Tosuncuğa ve rahmetli Sergey Mavrodi’ye selam olsun) ibaret bir yapıdan ziyade daha kalıcı, kurumsal bir yapıya evriliş sürecinin göstergesi oluyor.
Bu hususta, şirket kurucusunu tanımladıktan sonra, şirketin şu anki durumu hakkında ufak da olsa bir araştırma yapmak da önemli.
Google aratmalarıyla şirket çalışanlarının sayılarına, varsa şayet ofise dair görüntülere, nerede ikamet ettiklerine, ekip çalışanlarına, linkedin sayfalarından network ağına ve sayfaya bağlı çalışan sayısına vb. bilgilere erişip; önünüze dökülen istatistiklerle hareket etmek en uygun olanıdır.
Bu ve bunun gibi soruların cevaplarını araştırarak bir borsa hakkında daha güvenilir sonuçlar elde edebilirsiniz.
Bu vesile ile yeniden ve son kez hatırlatmakta fayda var.
” Reklamlara, tanıtımlara, pr çalışmalarına değil; istatistiklere güvenin. “
Not : Konuda herhangi bir viral alınmamıştır.